26 juillet 1223
Référence: Potthast, n° 2093a
(append.).
Edition: Horoy, Medii
Aevi bibliotheca patristica, Series Prima, tomus II, Honorii III, 1879, n° CLXX.
Edition: Hist. patriae
monum. chart., II, 1321, n. 1785
Notice: Petrus Pressutti,
Regesta Honorii papae III, jussu et munificentia Leonis XIII pontificis maximi,
ex Vaticanis archetypis, aliisque fontibus edidit, 1888, n° 4452.
Armanno
abbati monasterii Case Dei, eiusque fratribus tam presentibus quam futuris
regulariter substituendis imperpetuum.
Ipsis
postulantibus concedit, ad exemplar Leonis noni, Alexandri, Urbani, Paschalis,
Calixti, Eugenii, Alexandri et Lucii Romanorum pontificum, ut eorum monasterium
beati Roberti sub protectione beati Petri recipiatur, abbatias, monasteria,
ecclesias possessions nec non iura et privilegia enumerat et confirmat, ita
tame nut ad indicium quod idem monasterium specialiter beati Petri iuris
existit, bizantium unum Romano pontifici annis singulis persolvant.
Signie,
per manum magistri Guidonis, domini PP. capellani, VII kal. augusti,
indictione XI, Incarnationis dominice anno M. CC. XXIIII (sic), pontificatus
vero domni Honorii PP. III, anno octovo.
Original : Reg. Vat.,
lib. 8, epist. 1, fol. 81. – Cum
omnibus catholice.
Copie: mss. Vall., I, 53.
Copie: mss. La Porte du
Theil, Collection Moreau, Bibliothèque nationale de France.
Eos
sub beati Petri et sua protectione suscipit, ac bona, quorum recenset plurima,
confirmat.
Ad Armannum abbatem monasterii Casae Dei ejusque fratres.
Honorius,
etc., dilectis filiis Armanno abbati monasterii Casae Dei, ejusque fratribus
tam praesentibus quam futuris, regulariter substituendis in perpetuum, salutem,
etc.
Cum omnibus catholicae
ecclesiae filiis ex injuncto nobis a Deo apostolatus officio debitores
existamus, illis tamen locis atque personis propensiori nos convenit caritatis
studio imminere, quos in verae religionis habitu omnipotenti Deo cognoscimus
militare, et ad sedem apostolicam noscuntur specialius pertinere. Dignum
namque et honestati conveniens esse cognoscitur, ut qui ad ecclesiarum regimen,
disponente Domino, sumus assumpti eos, et a pravorum hominum nequitia tueamur,
et beati Petri atque sacrosanctae Romanae ecclesiae patrocinio muniamus.
Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris justis postulationibus clementer
annuimus et praedecessorum nostrorum felicis memoriae Leonis noni, Alexandri,
Urbani, Paschalis, Calixti, Eugenii, Alexandri et Lucii Romanorum pontificum
vestigiis inhaerentes, monasterium beati Roberti, in quo divino mancipati estis
obsequio, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus, et praesentis
scripti privilegio communimus, statuentes, ut quascumque possessiones,
quaecumque bona idem monasterium in praesentiarum juste, ac canonice possidet,
aut in futurum concessione pontificum, largitione regum, vel principum,
oblatione fidelium, seu aliis justis modis praestante Domino poterit adispisci
firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant.
In quibus haec propriis
duximus exprimenda vocabulis. Locum ipsum in quo praefatum monasterium situm
est cum omnibus pertinentiis suis, abbatiam Sancti Sicarii Brantosmentis,
abbatiam Sancti Michaelis Galliacens., abbatiam Fraxmoren., monasterium Sancti
Roberti Carnilionis, abbatiam Faverniacen., prioratum Sancti Baudili Nemausen.,
cum ecclesiis omnibus, decimis et pertinentiis suis ; prioratum Sancti
Quirici secus lacum cum omnibus ecclesiis, decimis et pertinentiis suis ;
prioratum Sancti Treverii cum omnibus ecclesiis, decimis et pertinentiis
suis ; prioratum Vallis Traversae cum omnibus ecclesiis, decimis et
pertinentiis suis ; prioratum de Monte Bruson cum omnibus ecclesiis,
decimis et pertinentiis suis ; prioratum de Calina cum omnibus ecclesiis,
decimis et pertinentiis suis ; ecclesias de Bellicadro cum omnibus decimis
et pertinentiis suis ; ecclesias de Persenacio cum omnibus decimis, et
pertinentiis suis ; prioratum Sancti Pauli cum omnibus ecclesiis, decimis,
et pertinentiis suis ; prioratum de Busseto cum omnibus ecclesiis,
decismis et pertinentiis suis ; prioratum Sancti Salvatoris cum omnibus
ecclesiis, et pertinentiis suis ; monasterium de Dimeria cum ecclesia
Sancti Victoris, et cum omnibus decimis, et pertinentiis suis ; ecclesiam
Sancti Ustiani cum omnibus decimis, et pertinentiis suis ; monasterium de
Rochapaula cum parochia Sancti Agrippani, et aliis ecclesiis, decimis et
pertinentiis suis ; prioratum de Cantoloro cum omnibus ecclesiis, decimis
et pertinentiis suis ; ecclesiam Sanctae Mariae veteris, et aliis
ecclesiis, possessionibus, et aliis pertinentiis suis, sicut ea vobis bonae memoriae
Rogerius illustris rex Siciliae de piae recordationis Innocentii papae
praedecessoris nostri assensu, in ordine prioratus habenda concessit ;
monasterium de Marmillac cum omnibus decimis, et pertinentiis suis ;
ecclesiam de Preisac, et ecclesiam de Lemde cum omnibus decimis et pertinentiis
suis ; monasterium sanctimonialium de Sancto Genesio cum omnibus decimis
et pertinentiis suis ; monasterium de Genesta cum omnibus decimis et
pertinentiis suis ; monasterium sanctimonialium de Cumps cum omnibus ecclesiis,
decimis, et pertinentiis suis ; monasterium sanctimonialium de Rocca in
Monteferrato cum capellis, decimis, et pertinentiis suis ; ecclesiam de
Aseraco cum omnibus decimis et pertinentiis suis ; ecclesiam de Cassegnola
cum omnibus decimis, et pertinentiis suis ; ecclesiam de Campagnac cum
omnibus decimis et pertinentiis suis ; monasterium de Nonede cum
ecclesiis, decimis et pertinentiis suis ; ecclesiam de Grazan cum capella
de Broco, cum omnibus decimis et pertinentiis suis ; capellam de Vertoison
cum omnibus obventionibus suis ; ecclesias montis Ferrandi cum ea
integritate, quae a bonae memoriae Aimerico quondam Claromonten. episcopo vobis
concessae sunt, et cum omnibus decimis, et pertinentiis suis; prioratum de
Portu Dei cum ecclesia de Petriniaco, et cum ecclesia de Veireres, et omnibus
aliis ecclesiis decimis et pertinentiis suis; prioratum de Vedrinis cum
ecclesia de Vergna, et aliis ecclesiis, decimis, et pertinentiis suis;
prioratum de Galiniaco cum omnibus ecclesiis, decimis et pertinentiis suis;
prioratum de Audria cum omnibus ecclesiis, decimis, et pertinentiis suis;
prioratum Sanctae Gemmae cum omnibus ecclesiis, decimis et pertinentiis suis;
prioratus de Andocia, de Veranilla, et de Verano cum ecclesiis Sancti Verani,
et pertinentiis eorum; prioratum de Boscosellis cum ecclesiis de Hidoschio, de
Longacanal, de Bisonas, de Sancto Desiderio, de Sanctae Mariae de Strata, de
Leschos et Sancto Hylario et Sancto Urso detracta cum parrochia de Monte, sicut
ribus dividit, cum capella de Bochetto cum decimis et pertinentiis eorum ;
alias quoque ecclesias vel abbatias, sive possessiones ex episcoporum vobis
donatione concessas, quas quilibet ex laicorum dono prius tenuisse proponunt,
vobis potius tamquam ex justiori acquisitione manere sancimus, nisi eas illos
canonica, idest tricenaria, praescriptione possedisse, vel episcopali dono
habuisse, aut idoneis testibus, aut scriptis fuerit rationabilibus comprobatum.
Praeterea suscipientes vos
in speciales ecclesiae Romanae filios eo vos apostolicae sedis patrocinio per
decreti praesentis paginam communimus, et in sempiternum statuimus, ut de
caetero nulli archiepiscopo, vel episcopo liceat super vestrum coenobium, vel
abbatem, aut ejusdem coenobii fratres excommunicationis, interdicti, vel
suspensionis manum extendere. Quod si factum fuerit, vos ea sententia non
teneri decernimus, sed in beati Petri, et ejus vicariorum manum semper quieti
ac liberi per omnipotentis Dei gratiam maneatis. Digne vero petentibus, qui pro
suorum scelerum venia praefati monasterii limina expetierint, ipsum intrare, et
illic Domino sua concedimus vota persolvere. Liceat quoque vobis quoslibet e
saeculo fugientes liberos, et absolutos sine episcoporum contradictione ad
monachorum [numerum] admittere.
Hoc quoque capitulo
praesenti subjungimus, ut in communi interdicto liceat fratribus vestris, qui
per vestras ecclesias commorantur, clausis januis, non pulsatis tintinnabulis,
nisi in majori monasterio divina officia celebrare, ita tamen ut nec
excommunicatos nec interdictos admittent. Statuimus insuper, ut nulli omnino
hominum liceat, nisi his, qui a sede apostolica fuerint delegati, abbatem
vestrum ad synodum vel conventum vocare, ne cuiquam fas sit in parochiis
vestris novum oratorium absque vestro, et dioecesani episcopi assensu construere.
Ad haec adjicientes statuimus, ut in abbatiis, quae apostolica vobis
auctoritate concessae sunt, abbates semper per vestram sollicitudinem
ordinentur, et eis decedentibus, vel in manus vestras resignantibus
substituendi alios, sicut hactenus consuevistis, liberam licentiam habeatis, et
tam abbates, quam monachi in obedientia vestra semper permaneant, nec a vestra
ullo tempore subjectione recedant. Quod si erga obedientiam vestram rebelles
extiterint, liceat discretioni vestrae disciplina eos regulari coercere nec
episcoporum quisquam in parte hac adversetur. Si quas vero alienationes in
damnum ecclesiarum, donationes etiam, sive ordinationes tam abbates quam
priores vestri fecerint quamdiu rebelles et inobedientes vobis extiterint,
nullam firmitatem, vel robur obtineant.
Chrisma vero, oleum
sanctum, consecrationes altarium, seu basilicarum, ordinations clericorum, seu
monachorum, qui ad sacros ordines fuerint promovendi, a dioecesano suscipietis
episcopo, si quidem catholicus fuerit, et gratiam apostolicae sedis habuerit,
et ea gratis et absque pravitate aliqua vobis voluerit exhibere. Alioquin
liceat vobis quemcumque malueritis adire antistitem, qui nostra fultus
auctoritate quod postulatur indulgeat. Sepulturam quoque ipsius loci, etc.,
nullus obsistat, salva tamen justitia matricis ecclesiae. Praeterea liceat
vobis in ecclesiis vestris sacerdotes eligere, et electos dioecesano episcopo
praesentare, quibus, si idonei fuerint, episopus curam animarum committat et
eis de spiritualibus, vobis autem de temporalibus debeant respondere. Nulli
praeterea fratrum liceat contra ipsum abbatem, vel contra priores ob ea
rationabiliter constitutos insurgere, et mandatis ac disciplinis illius, quae
ad animarum salutem pertinent, contraire. Justis quoque ordinationibus et
administrationibus ipsius in aliquo detractare, vel ipsi inobediens et rebellis
existere nullus eorum praesumat. Obeunte vero te nunc ejusdem loci abbate, vel
tuorum quolibet successorum, nullus ibi qualibet subreptionis astutia, seu
violentia praeponatur, nisi quem fratres communi consensu, vel fratrum pars
consilii sanioris, secundum Deum et beati Benedicti regulam, de vestro collegio
duxerint eligendum. Ad indicium
autem, quod idem monasterium specialiter beati Petri juris exstat, bisantium
unum nobis nostrisque successoribus annis singulis persolvetis. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat praefatum monasterium
temere perturbare, etc. profutura, salva sedis apostolicae auctoritate, et in praedictis capellis dioecesanorum episcoporum canonical
justitia. Si qua igitur in futurum, etc. Cunctis autem, etc.,
inveniat. Amen.
Datum Signiae, per manum
magistri Guidonis domini papae capellani, VII kal. augusti,
indictione XI, Incarnationis Dominicae anno 1223, pontificatus vero domini
Honorii papae III anno septimo.